تیرچه پیش تنیده یا پیش فشرده نوعی تیرچه بتنی است که در آن تاندون‌ها قبل از بتن‌ریزی کشیده می‌شوند. قبل از کشیدن تاندون‌ها، بتن بسته شده و نیروهای تنش تاندون به محض فشرده‌سازی با اصطکاک به بتن منتقل می‌شود. این روش به عنوان پیش‌تنشی شناخته می‌شود و در آن بتن در محل نهایی خود تولید شده و در نهایت در محل قرار می‌گیرد.
تیرچه‌های پیش تنیده با استفاده از مفتول‌های سیمی به قطر ۵ میلی‌متر تولید می‌شوند. این مفتول‌ها قبل از بتن‌ریزی توسط دستگاه‌های هیدرولیکی تا ۶۵ درصد مقاومت نهایی خود کشیده می‌شوند. پس از بتن‌ریزی و به دست آمدن مقاومت کافی در بتن، سیم‌ها به آرامی رها می‌شوند تا تیرچه تحت تنش فشاری قرار بگیرد.
آشنایی با تیرچه پیش تنیده
پس از خشک شدن بتن، تیرچه منقبض شده و به سمت بال خیز برمی‌دارد. خیز تیرچه پیش تنیده پس از بتن‌ریزی سقفها افت کرده و از زیر سقف، سطحی هموار قابل مشاهده است. برای اجرای سقف با تیرچه‌های پیش تنیده، توجه به چند نکته مهم ضروری است:
- سطح مقطع تیرچه پیش تنیده: برای تامین محل مناسب نصب بلوک‌های سقفی (یونولیت یا بلوک سیمانی) در دو طرف آن، سطح مقطع تیرچه به شکل سپری ساخته می‌شود.
- ابعاد تیرچه: عرض قسمت تحتانی تیرچه نباید کمتر از ۱۰ سانتی‌متر باشد و ارتفاع پاشنه حداقل ۴ سانتی‌متر و محل قرارگیری بلوک‌ها حداقل ۲ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. معمولاً ارتفاع تیرچه پیش تنیده با توجه به طول آن ۱۳ تا ۱۵ سانتی‌متر می‌باشد.
- پوشش بتنی: برای ایجاد پیوستگی کافی و درگیر شدن با بتن پوششی، بتن روی اطراف سیم‌های فولادی حداقل ۲۰ میلی‌متر است و فاصله دو سیم مجاور از هم به حدی است که بزرگترین دانه سنگی بتن به آسانی
آشنایی با تیرچه پیش تنیده
تیرچه‌های پیش تنیده یک نوع سازه بتنی هستند که قبل از بتن‌ریزی، میلگردهای پیش تنیده در آن قرار می‌گیرند و تحت کشش قرار می‌گیرند. این میلگردها به جان تیرچه‌های پیش تنیده فشار وارد می‌کنند و باعث افزایش مقاومت آن‌ها در برابر بارهای وارده می‌شوند.
مزایای اقتصادی استفاده از تیرچه‌های پیش تنیده:
- کاهش قیمت تیرچه‌های پیش تنیده بیش از ۴۰ درصد:
- به علت مصرف کمتر فولاد در تیرچه‌های پیش تنیده، قیمت این نوع تیرچه نسبت به تیرچه‌های سفالی و بتنی تا بیش از ۴۰ درصد ارزان‌تر می‌باشد. در کشورهای اروپایی و آمریکایی به دلیل کمبود فولاد و صرفه‌جویی اقتصادی، استفاده از تیرچه‌های پیش تنیده رواج بیشتری دارد.
- کاهش مصرف بتن تا ۴۰ درصد کمتر از تیرچه‌های کرومیت و سفالی:
- با پرشدن جان تیرچه‌های پیش تنیده در کارخانه، در هنگام بتن‌ریزی سقفها در محل پروژه، مصرف بتن حدود ۴۰ درصد کاهش می‌یابد.
- کاهش قیمت بلوک‌های مصرفی در تیرچه‌های پیش تنیده:
- به علت ارتفاع کمتر تیرچه‌های پیش تنیده نسبت به تیرچه‌های کرومیت و سفالی، می‌توان از بلوک‌های با ارتفاع کمتر (با فشردگی و استحکام بیشتر بلوک‌های یونولیت در هنگام بتن‌ریزی) استفاده کرد.
- کاهش وزن فولاد فونداسیون و سازه:
- با در نظر گرفتن وزن کمتر سقف‌های اجرا شده بوسیله تیرچه‌های پیش تنیده، در زمان طراحی و محاسبات از مصرف فولاد در سازه کاسته می‌شود.
اجرای تیرچه‌های پیش تنیده با استفاده از مفتول‌های سیمی ۵ میلی‌متری انجام می‌شود. این مفتول‌ها تا ۶۵ درصد مقاومت نهایی خود کشیده می‌شوند و پس از بتن‌ریزی، سیم‌ها رها می‌شوند. در این حالت، بتن تحت فشار قرار می‌گیرد و م
