سقف تیرچه بلوک (Beam And Block Floor) یکی از رایجترین نوع سقف در کشور است که ترکیبی از تیرچهها و بلوکها را استفاده میکند. در این نوع سقف، تیرچهها عملکرد تیر فرعی را دارا هستند و بلوکها نقش پرکننده را ایفا میکنند و در سازه ساختمان نقشی ندارند. سقف تیرچه بلوک میتواند با استفاده از تیرچههای بتنی یا تیرچههای فولادی ساخته شود. بلوکهای استفاده شده در این نوع سقف ممکن است از انواع مختلفی مانند بتنی، سفالی، یونولیت و غیره باشند. در این مقاله به مزایا و معایب سقف تیرچه بلوک خواهیم پرداخت.
سقف تیرچه بلوک یا سقف تیرچه دال، در بسیاری از پروژهها و انواع ساختمانهای اسکلت فلزی، اسکلت بتنی و ساختمانهای بنایی استفاده میشود. اجزای اصلی این نوع سقف عبارتند از:
۱٫ تیرچهها:
بسته به نوع پروژه و ساختمان، از تیرچههای فولادی کرومیت (بدون پاشنه و کاملاً فلزی)، تیرچههای خرپایی بتنی (شامل آرماتورهای کششی، آرماتورهای عرضی، میلگردهای تقویتی و غیره) یا تیرچههای سفالی استفاده میشود. فاصله بین تیرچهها در سقف تیرچه بلوک باید کمتر از ۷۵ سانتیمتر باشد.
۲٫ بلوکها:
بلوکها در سقف تیرچه بلوک نقش پرکننده و قالب بتن پوششی را دارند و در استحکام ساختمان نقشی ندارند. بلوکها باید در مقابل بار زنده مقاومت کافی داشته باشند. همچنین، توانایی جذب آب و رطوبت بلوکها باید در محدوده ۱۳ تا ۲۰ درصد باشد. اگر این مقدار بیشتر از حداکثر باشد، بلوکها ممکن است رطوبت ملات گچ و خاک را جذب کنند و باعث پوسیدگی آنها شوند، و اگر کمتر از حداقل باشد، چسبندگی ملات با بلوکها کاهش مییابد.
میتوان از انواع مختلف بلوکها در سقف تیرچه بلوک استفاده کرد،مانند بلوکهای بتنی، بلوکهای سفالی، بلوکهای یونولیت و غیره. هر نوع بلوک دارای ویژگیها و مزایا خاص خود است که ممکن است بسته به نیاز و شرایط پروژه انتخاب شود.
۳٫ ملات:
ملات در سقف تیرچه بلوک برای اتصال تیرچهها و بلوکها به یکدیگر استفاده میشود. ملات باید دارای خواص مکانیکی مناسبی باشد و قادر به تحمل بارهای مختلف باشد. معمولاً برای ساخت سقف تیرچه بلوک از ملات سیمانی استفاده میشود.
۱٫ نصب تیرچهها:
ابتدا تیرچهها به شیوهای که در نقشههای ساختمان مشخص شده است، نصب میشوند. فاصله بین تیرچهها باید مطابق با استانداردها و ضوابط مربوطه باشد.
۲٫ قالببندی با بلوکها:
بعد از نصب تیرچهها، بلوکها بین تیرچهها قرار داده میشوند. بلوکها باید به گونهای قرار داده شوند که فضای خالی بین آنها کمترین حد ممکن را داشته باشد.
۳٫ ریختن ملات:
بعد از قالببندی با بلوکها، ملات درون فضای خالی بین بلوکها ریخته میشود. ملات باید به طور کامل و به خوبی بین تیرچهها و بلوکها توزیع شود تا ارتباط محکمی بین اجزای سازه برقرار شود.
۴٫ انجام عملیات پیشرفته:
پس از ریختن ملات، میتوان اقدام به انجام عملیات پیشرفتهتری مانند سیمکشی، نصب عایقها یا تزئینات داخلی سقف نمود.
سقف تیرچه بلوک به دلیل ساختار ساده و هزینههای نسبتاً کمتر نسبت به سایر نوع سقفها، محبوبیت زیادی در صنعت ساختمان دارد. این نوع سقف عموماً برای ساختمانهای مسکونی، تجاری و صنعتی استفاده میشود. همچنین، سقف تیرچه بلوک مزایایی مانند عمر طولانی، عدم نیاز به نگهداری زیاد و امکان ساخت سریع و آسان را داراست.
بلوک یونولیت یک نوع بلوک ساختمانی است که از موادی مانند پلی استایرن تهیه میشود. در مقایسه با بلوکهای سفالی و سیمانی، بلوک یونولیت وزن بسیار کمتری دارد و در حدود ۱۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است. استفاده از بلوک یونولیت در سقف تیرچه بلوک منجر به افزایش سرعت اجرا میشود، زیرا به دلیل وزن سبک آن، حمل و نصب آسانتر است.
بلوک یونولیت برای مقاومت در برابر آتش سوزی باید از پلی استایرن استاندارد ساخته شده باشد. میزان مقاومت و خاصیت ضدسوزش بلوک یونولیت را میتوان در کارگاه تست شعله بررسی کرد. استفاده از بلوک یونولیت مقاوم در برابر آتش سوزی میتواند به افزایش ایمنی ساختمان کمک کند.
با توجه به وزن سبک و خواص مقاومت در برابر آتش سوزی، بلوک یونولیت در برخی از پروژهها و ساختمانها مورد استفاده قرار میگیرد. این بلوکها به دلیل وزن سبک و مقاومت در برابر آتش سوزی، مناسب برای کاهش وزن سازه و افزایش سرعت ساخت هستند. همچنین، خواص عایق حرارتی و صوتی بلوک یونولیت میتواند به بهبود عملکرد انرژیای ساختمان کمک کند.
بتن پوششی یا بتن رویه در ساختمانها برای اتصال تیرچهها به یکدیگر استفاده میشود. این نوع بتن در بالای سقف و در قسمت فشاری آن قرار میگیرد و برای پوشش سقف تیرچه بلوک و یکپارچه کردن اجزای آن استفاده میشود.
بتن پوششی دارای دانهبندی ریزدانه است و ضخامت آن نباید کمتر از ۵ سانتیمتر باشد. قبل از ریختن بتن، باید بلوکها با آب پاشیده شوند تا سطح آنها مرطوب شود و بهتر به بتن چسبد.
برای تأمین تکیهگاه بلوکها، بتن پاشنه باید به صورت صاف ریخته شود و عرض آن میتواند بین ۱۰ تا ۱۶ سانتیمتر باشد. بتن پاشنه باید دارای ریزدانه باشد و عیار آن بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم سیمان در متر مکعب بتن باشد. این ویژگیها به بتن پاشنه استحکام و مقاومت کافی را میبخشد.
بتن پوششی یا بتن رویه به عنوان یک لایه محافظ بر روی تیرچهها عمل میکند و از جداسازی و خرابی زودرس آنها جلوگیری میکند. همچنین، این بتن میتواند به استحکام و سختی سازه کمک کند و زیبایی و پایداری ساختمان را افزایش دهد.
سقف تیرچه بلوک دارای مزایا و فواید زیادی است که عبارتند از:
۱٫ عایق صوتی و حرارتی: بلوکهای سقف تیرچه از داخل خالی هستند که منجر به عملکرد بهتر در عایقبندی صوتی و حرارتی میشود. این ویژگی باعث کاهش نفوذ صدا و حفظ دمای مناسب در داخل ساختمان میشود.
۲٫ کاهش مصرف آرماتور و فولاد: با در نظر گرفتن میزان بارگذاری سقف، ساختمان تیرچه بلوک از مصرف آرماتور و فولاد کاسته میشود. بلوکهای ساختمانی به عنوان عضوهای سازهای باربر عمل میکنند و نیاز به مصالح فولادی کمتری دارند.
۳٫ کاهش مصرف بتن: استفاده از بلوکهای تیرچه بلوک به جای بتن در ناحیه کششی سقف، منجر به کاهش مصرف بتن میشود. این موضوع باعث بهبود اقتصادی و پایداری سازه میشود.
۴٫ کاهش نیروی کار انسانی: پیش ساخته بودن بلوکهای تیرچه موجب کاهش نیاز به نیروی کار انسانی برای ساخت و نصب سقف میشود. این باعث افزایش سرعت اجرا و کاهش زمان ساخت میشود.
۵٫ سرعت اجرا: بلوکهای تیرچه پیش ساخته شدهاند و به راحتی قابل نصب هستند. این ویژگی باعث افزایش سرعت اجرا و بهبود زمانبندی پروژه میشود.
۶٫ کاهش وزن: استفاده از بلوکهای سقف تیرچه بلوک منجر به کاهش وزن کلی سقف میشود. این ویژگی بهبود قابلیت پشتیبانی ساختمان و کاهش بارهای افزوده را فراهم میکند.
۷٫ مقاومت بالا در برابر نیروهای افقی: ساختمان تیرچه بلوک برای مقابله با نیروهای افقی مانند زلزله و باد، مقاومت بالایی دارد. این ویژگی باعث افزایش ایمنی و استحکام سازه میشود.
۸٫ کاهش هزینههای نصب و اجرا: نصب و اجرای سقف تیرچه بلوک به دلیل عدم نیاز به استفاده از ماشینآلات خاص و فرآوردههای معدنی دیگرمیتواند هزینههای نصب و اجرا را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
۹٫ کاهش قالب زیرین سقف: در ساختمانهای تیرچه بلوک، نیاز به قالببندی زیرین سقف به میزان کمتری نسبت به دالهای بتنی دارد. این امر باعث صرفهجویی در زمان، هزینه و نیروی کار مورد نیاز برای نصب سقف میشود.
۱۰٫ توزیع بهتر بار: سقف تیرچه بلوک به دلیل ساختار یکپارچه بلوکهای تیرچه، بارها را به طور متوازن توزیع میکند. این ویژگی باعث افزایش استحکام و پایداری ساختمان میشود.
۱۱٫ جلوگیری از لرزش سقف: سقف تیرچه بلوک به عنوان یک سیستم یکپارچه و متصل، مقاومت بالایی در برابر لرزش و ارتعاشات دارد. این ویژگی باعث افزایش ایمنی ساختمان در مواجهه با عوامل زلزله و لرزهنگاری میشود.
با توجه به مزایا و فواید فوق، سقف تیرچه بلوک یک گزینه محبوب در ساختمانهای مسکونی و تجاری است که بهبودهای قابل توجهی را در عملکرد، اقتصادی و استحکام سازه به ارمغان میآورد.